Restrukturyzacja zabytkowej kamienicy na rogu ul. Żelaznej i Krochmalnej: Powrót do pierwotnej świetności

Inwestycja renowacyjna dotycząca historycznej kamienicy mieszczącej się na zbiegu ulic Żelaznej i Krochmalnej jest w pełnym toku. W ubiegłym roku odbywały się prace konserwacji z perspektywy podwórka, a obecnie nastąpiło przechodzenie do renowacji elewacji położonych na stronie południowej oraz zachodniej. Oczekuje się, że projekt realizowany przez Zakład Gospodarowania Nieruchomościami z Woli dobiegnie końca jesienią 2025 r.

Prace konserwatorskie przy kamienicy przy ul. Żelaznej 64 rozpoczęły się późno w zeszłym roku, początkowo koncentrując się na odrestaurowaniu elewacji znajdującej się od strony podwórka. Przystąpiono wtedy do rekonstrukcji boniowania (dekoracyjne wykończenie kamienia dodające charakteru fasadzie) na parterze, jak również prostego gzymsu wieńczącego.

W maju 2024 r. prace zostały skierowane na modernizację pozostałych elewacji budynku: południowej (skierowanej ku skwerowi) z przejazdem bramnym oraz zachodniej – od strony ul. Żelaznej. Pierwszym etapem było usunięcie odspojonych tynków, wtórnych, nieadekwatnych napraw oraz resztek po wspornikach balkonowych. Następnie zespół wykonawczy nałożył nowe tynki.

Interesującym jest fakt, że brakujące elementy dekoracyjne fasady są odtwarzane na poddaszu budynku. Oryginalne elementy oraz archiwalne fotografie głównie gzymsów i ozdobnych guzów służą jako wzór. Szczegółowy detal jest tworzony tradycyjną metodą w tynku na stalowej konstrukcji. Gotowe części są umieszczane na elewacji.

Aktualnie realizowany jest montaż gzymsów pomiędzy parterem a pierwszym piętrem oraz pierwszym i drugim piętrem. Są one wytwarzane tak samo jak oryginalne i tak jak w przeszłości mocowane na klej. Dodatkowo, są one przytwierdzane do ściany za pomocą stalowych prętów. Montowane są również nowe wsporniki, które umożliwią rekonstrukcję balkonów.

Projekt renowacji kamienicy jest realizowany pod egidą ZGN Wola, pod nadzorem Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków, a zakończenie prac jest planowane na późną jesień 2025 r. Po wielu latach, budynek odzyskuje swoją pierwotną dekorację i wygląd.

Budynek, będący cennym zabytkiem o fascynującej historii, został wybudowany na przelomie XIX i XX wieku przez Annę Koźmińską u zbiegu ul. Żelaznej i Krochmalnej, a budowę zakończono w 1912 r. Według projektu Józefa Napoleona Czerwińskiego, miała powstać miejska, dekorowana kamienica z boniowaniem, ornamentami gzymsów, balustradami balkonów i półokrągłym zwieńczeniem dachu.

W okresie międzywojennym na parterze budynku działało kino „Cristal”, które później zmieniło nazwę na „Acron”. W 1940 r. kamienica znalazła się na skraju getta, którego granice przebiegały wzdłuż ul. Żelaznej. Rejon ten był miejscem intensywnych walk powstańczych w czasie Powstania Warszawskiego. Po wojnie budynek pojawia się w powieści „Zły” autorstwa Leopolda Tyrmanda. To właśnie tu znajdował się słynny bar IV kategorii „Słodycz”, należący do Warszawskich Zakładów Gastronomicznych.