Odnowione mieszkanie komunalne odkrywa średniowieczny skarb: ceglany gzyms

Niedawno zakończył się proces renowacji jednego z unikalnych mieszkań komunalnych, a mianowicie obiektu znajdującego się przy ulicy Kanonia numer 10/12/14. Niezwykłość tego miejsca polega na tym, że w jego skład wchodzi jeden z nielicznych elementów średniowiecznej kamienicy, które przetrwały destrukcje Powstania Warszawskiego. Jest nim starodawny gzyms wykonany z cegieł.

Historia tych budynków sięga XVI wieku, kiedy to powstały one jako rezydencje dla kanoników warszawskich. Umiejscowione są one tuż za murami Katedry św. Jana Chrzciciela, pomiędzy terenem niegdyś zajmowanym przez cmentarz i obramowaniem Starego Miasta. Mimo iż kamienice były przebudowywane w wiekach XVII i XVIII, to jednak większość ich struktury uległa zniszczeniu podczas Powstania Warszawskiego.

Z oryginalnej konstrukcji zachowały się nieliczne fragmenty, takie jak część ścian piwnicznych czy gzyms z cegieł. Odbudowa kamienic miała miejsce w latach 1957-1959, jednak większość ścian pochodzi z tego okresu, jak potwierdziły badania przeprowadzone przez Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków. Jednym z wyjątków jest wspomniany wcześniej ceglany fryz, będący autentyczną dekoracją wnętrza budynku, która ocalała zarówno w czasie wojny, jak i podczas późniejszej odbudowy.

Co ciekawe, pomimo licznych badań, nadal nie wiadomo jaka była pierwotna funkcja tego elementu. Może on stanowić pozostałość po zmianach związanych z likwidacją sklepienia, być częścią podbudowy pod belki stropowe lub wynikać ze zmian mających na celu poszerzenie pomieszczenia przez zmniejszenie grubości ściany i powrót do jej pierwotnej szerokości wyżej.

Renowacja mieszkania była doskonałą okazją do przeprowadzenia prac konserwacyjno-restauracyjnych na ceglanym fryzie. Prace te polegały na usunięciu kurzu z powierzchni gzymsu, wymianie współczesnej zaprawy cementowej na zaprawy oparte na spoiwie wapienno-trasowym, dobranych tak, aby jak najwierniej oddawać oryginalny wygląd budynku.